معمولا افرادی که برای سوارکاری اسب میخرند اسبهای آنها سه یا چهار ساله هستند. اما از میان این افراد تعداد معدودی میتوانند به اسب خود آموزش داده و آنها را تربیت کنند. قبل از سوارکاری و شرکت در مسابقات اسب سواری باید به نحو درست و صحیح اسب تربیت شود. نکات مهمی در تربیت اسب هستند که باید به آنها توجه شود چرا که در تربیت و بقای حیات اسب موثر هستند.
تغذیه، شرایط آب و هوایی و رفتار با اسب از جمله این عوامل هستند. تربیت اسبها با یکدیگر متفاوت است. اسبی که با انسان در تعامل بوده و از لحظه تولد با انسان سر و کار داشته با اسبی که تاکنون ارتباطی با انسان نداشته و کلگیر به سرش نخورده از لحاظ تربیت یکسان نخواهد بود. تربیت اسب با دیگر حیوانات خانگی نظیر سگ یکسان نیست. سگها معمولا هماهنگی بیشتری با انسان دارند در صورتی که اسبها اینگونه نیستند. اگر اسبی قبل از اینکه تحت تربیت شما قرار بگیرد مربی داشته و از او خاطرات بدی داشته باشد سختتر میتوانید اعتمادش را جلب کنید.
ابتدا باید ناهنجاریهای اسب را شناخته و علت آن را بیابیم تا بتوانیم آن را برطرف کنیم.آموزش به اسب از زمان کرهگی آغاز میشود زیرا اسب در این دوران سرحالتر و جسورتر است. اگر مربی با او رفتار شایستهای داشته باشد موجب افزایش و تقویت اعتماد به نفس در اسب میگردد. لگد زدن، خجالت کشیدن، گاز گرفتن و حرکات خشک نشانه رفتار غلط با اسب است.
ویژگیهای یک اسب تربیت شده
- اسب کاملا آرام مطیع است.
- گامهای او مناسب و طبیعی است.
- شاد و هوشیار است.
- زمانی که سوار میخواهد بر روی او بنشیند مقاومت نشان نداده و در اختیار او حرکت میکند.
سوارکاری با اسب کاری دلنشین و لذت بخش است. هدف از تربیت اسب متعادل سازی و مطیع کردن اوست. او باید بتواند به راحتی حرکت کند. اگر در حرکت تعادل داشته باشد میتواند به خوبی از سوار اطاعت کند. اسب باید به ساق پا فشار جزیی وارد کرده و پاهایش به زیر بدن کشیده شود. البته نباید در اینجا از اهمیت مهارت سوار غافل شوید. سوارکار نیز باید ماهر باشد و بتواند به خوبی اسب را کنترل کند.
تربیت اسب در دو دوره زمانی و در دو مرحله انجام میشود.
دوره اول از یک تا پنج سالگی است تا اسب انعطاف پذیری لازم را بدست آورد.
دوره دوم پنج تا ش سالگی است تا اسب بیش از پیش فرمانبردار شود.
این دو مرحله باید به صورت پیوسته انجام شود. اسب پس از این دو دوره باید بتواند به فشارها پاسخ داده و راحت و سبکبال حرکت کند. البته نباید در تربیت اسب زیاده روی کنید. اسب را خسته نکنید. با صبر و حوصله به اسب آموزش داده و او را تربیت کنید.
آموزش باید ابتدا ساده و کم کم دشوار شود. شرایط کار باید مشابه باشد تا اسب بیشتر با خواستههای مربی خود آشنا شده و بتواند خود را با او هماهنگ کند. باید مراحل آموزش را تکرار کنید تا با تکرار رفتارهایی که در ابتدا برای اسب دشوار است به یک عادت تبدیل شود. نژاد، سن، جنس، اندام و استعداد اسب همگی در نحوه فراگیری و تربیت او موثر است.
نکاتی که مربی اسب باید رعایت کند:
- مربی باید ابتدا از نحوه آموزش خود مطمئن باشد. تا زمانی که نداند میخواهد چگونه به خواستهاش برسد نباید کار را شروع کند.
- قبل از هر حرکتی اسب را در وضعیت خاصی قرار دهید.
- نباید از اسبی که هنوز حرکت قبلی را انجام نداده بخواهید حرکت جدیدی انجام دهد.
- اگر خود سوارکار مهارت کافی ندارد نباید اشکال را گردن اسب انداخته و به او سخت بگیرد.
- در آخر هر درس تمرینات را مرور کرده و با نوازش اسب کار را تمام کنیم.
- در یادگیری اسب عجله نداشته باشید. عجله باعث تاخیر در پیشرفت و یادگیری میشود. عجله در سوارکاری و آموزش به اسب سم است.
هدف از تربیت اسب چیست؟
۱-ساختن عضلات و مفاصل اسب با رعایت نکات ایمنی
۲-آموزش برای اطاعت و فرمانبرداری اسب
روش تربیت اسب چگونه است؟
ابتدا باید اسب را در کنار اسبهای مسن در حال سواره حرکت داد. در این حالت بدون آنکه به دست و پای اسب جوان آسیبی وارد شود انرژی خود را تخلیه کرده و در کنار اسبهای مسن به محیط عادت میکند. هنگام دستگردان با دو دست چپ و راست اسب را بچرخانید. تا در این مدت گردن او تنها به یک جهت متمایل نشود.
فواید تسمه گردان
- اسب را ورزیده میکند.
- اسب به محیط عادت میکند.
- اسب بدون سوار تمرین میکند.
هیچ کجا تسمه گردانی اسب منع نشده است. بسیاری از مربیها به دلیل نداشتن تجهیزات لازم تسمه گردانی آن را انجام نمیدهند. این تمرین موجب تقویت و پرورش عضلات اسب خواهد شد تا اسب بتواند وزن سوار را تحمل کند. اجرای صحیح تسمه گردانی نیازمند مهارت است. مربیانی که در این زمینه مهارت ندارند از انجام آن خودداری میکنند. برخی از مربیان این تمرین را برای اسبهایی مناسب میدانند که قرار است در مسابقات شرکت کنند.
در مواردی تسمه گردانی را با پرش از مانع انجام میدهند. سوارکاری که از سوارکاری میترسد را در جلسات تسمه گردانی بر روی اسب سوار کرده و مربی به او آموزش میدهد تا ترس او فرو بریزد.
اگر اسبی قابل سوارکاری نباشد را نباید بیهوده در اصطبل نگه داشت زیرا بیمار میشود. با تسمه گردانی میتوانید به او آموزش دهید. زمانی که اسب جفتک میاندازد و اجازه سوار شدن نمیدهد با تسمه گردانی قبل از سوارکاری انرژیهای او تخلیه شده و ملایم و آرام میشود.
اگر اسب جوان تسمه گردان شود به راحتی رام شده و قابل تربیت شدن است. اگر مربی فرصت تسمه گردانی ندارد باید این کار را به فرد دیگری محول کند. این تمرین باعث نرمتر شدن و رفع انقباض اسب خواهد شد. در این نوع نرمش انرژی اسب بیهوده هدر نمیرود.
ابزار لازم برای تسمه گردانی:
- بند به عرض سه سانتی متر
- طول بند هفت متر
- کلگیر مخصوص
- شلاق مخصوص
با صدا، اشاره دست و اثر شلاق به اسب بفهمانید باید بر روی دایرهای به حول مربی و شعاع بند حرکت کند. باید دست شلاق و بند را جا به جا کنید. صداها در تربیت اسب بسیار مهم است. برخی از آنها بسیار پرکاربرد و پراستفاده است. نچ نچ کردن باعث حرکت اسب به سمت جلو خواهد شد. اوه اوه کردن از سرعت اسب کم میکند. هولا برای توقف اسب به کار میرود.